Đất đai là loại tài sản có giá trị lớn. Chính vì thế mà không khỏi tránh khỏi tranh chấp khi có những vấn đề xảy ra. Như vậy, tranh chấp đất đai là gì và cách giải quyết nó như thế nào? Tất cả sẽ được Cẩm nang bất động sản giới thiệu trong bài viết hôm nay.
Nội dung bài viết
1. Tranh chấp đất đai là gì?
Theo Luật đất đai năm 2013 tại khoản 24 Điều 3 thì tranh chấp đất đai nghĩa là dạng tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong mối quan hệ về đất đai. Đây là một trong những dạng tranh chấp khá phức tạp và thường xảy ra nhất. Chính vì thế, chúng ta cần tìm hiểu rõ nó để thuận lợi cho việc xử lý hơn.
Tranh chấp đất đai có những đặc điểm sau:
- Đối tượng tranh chấp đất đai là quyền quản lý, quyền sử dụng và những lợi ích phát sinh từ việc sử dụng một loại tài sản. Đặc biệt là không thuộc quyền sở hữu của các bên tranh chấp.
- Các chủ thể tranh chấp đất đai là chủ thể quản lý, sử dụng đất, không có quyền sở hữu đối với đất đai.
- Tranh chấp đất đai luôn gắn liền với quá trình sử dụng đất của các chủ thể nên không chỉ ảnh làm ảnh hưởng đến lợi ích của những bên liên quan mà còn ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước.
2. Các dạng tranh chấp đất đai phổ biến
Hiện nay, tranh chấp đất đai thông thường sẽ có 3 dạng tranh chấp như sau:
Tranh chấp quyền sử dụng đất
Đây là một trong những dạng tranh chấp đất đai phổ biến nhất. Tranh chấp về việc ai sẽ có quyền sử dụng hợp pháp đối với mảnh đất nào đó. Tranh chấp về quyền sử dụng đất thông thường có những dạng tranh chấp sau:
- Tranh chấp giữa những người sử dụng chung ranh giới của mảnh đó. Chẳng hạn như tranh chấp lối đi, ranh giới đất liền kề.
- Tranh chấp liên quan đến địa giới hành chính.
- Tranh chấp đòi lại đất hoặc tài sản gắn liền với đất.
Tranh chấp về quyền, nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất
Tranh chấp này thông thường xảy ra khi các chủ thể thực hiện những giao dịch dân sự về quyền sử dụng đất, chẳng hạn như:
- Tranh chấp giữa các bên về quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng chuyển nhượng.
- Cho thuê hoặc sử dụng đất tranh chấp liên quan đến việc giải phóng mặt bằng, tái định cư,…
Tranh chấp về mục đích sử dụng đất
Với 2 dạng tranh chấp ở trên thì tranh chấp về mục đích sử dụng đất sẽ thường ít gặp hơn. Dạng tranh chấp này liên quan đến việc xác định mục đích sử dụng đất sẽ là gì? Thông thường tranh chấp này xảy ra khi chủ thể sử dụng đất sai mục đích khi Nhà nước cho thuê hoặc giao đất.
3. Các cách hòa giải tranh chấp đất đai
Khi tranh chấp đất đai xảy ra thì sẽ có nhiều cách để giải quyết như thỏa thuận, hoà giải hoặc có thể khởi kiện. Dưới đây là 3 cách giải quyết tranh chấp phổ biến mà bạn cần nên nắm rõ.
Cách 1: Hòa giải tranh chấp đất đai
Thông thường hòa giải tranh chấp đất đai sẽ là tự hòa giải hoặc hòa giải tại UBND cấp xã, phường.
Tự hòa giải
Theo Luật đất đai năm 2013 tại khoản 1 Điều 202 quy định: “Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở”. Nhà nước khuyến khích người dân khi xảy ra tranh chấp nên tự hòa giải với nhau. Tuy nhiên, kết quả của cách này sẽ phụ thuộc rất nhiều vào thiên chí của các bên tranh chấp.
Hòa giải tại UBND cấp xã, phường
Theo Luật đất đai năm 2013 tại khoản 2 Điều 2 thì tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không tự giải quyết, hòa giải với nhau được thì gửi đơn đến UBND xã nơi có đất để tiến hành hòa giải. Nếu trường hợp không thể hòa giải thì khởi kiện hoặc gửi đơn đến UBND cấp huyện, tỉnh để giải quyết.
Lưu ý:
- Đối với những dạng tranh chấp xác định ai là người có quyền sử dụng đất thì bắt buộc phải hòa giải.
- Còn đối với trường hợp tranh chấp liên quan đến thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng thì không bắt buộc phải hòa giải.
Cách 2: Đề nghị UBND cấp huyện, tỉnh giải quyết
Theo Luật đất đai tại khoản 2 điều 203, nếu tranh chấp mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc một trong những giấy tờ về quyền sử dụng đất thì đương sự giải quyết theo 1 trong 2 cách sau:
- Nộp đơn lên UBND cấp huyện yêu cầu giải quyết tranh chấp .
- Nếu không đồng ý với cách giải quyết thì có thể khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện lên Tòa án nhân dân giải quyết.
Cách 3: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân
Theo Luật đất đai 2013 tại khoản 1,2 Điều 203 quy định những tranh chấp đất đai được khởi kiện lên Tòa án gồm:
- Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc một trong những loại giấy tờ quy định tại điều 100 Luật Đất đai.
- Tranh chấp về tài sản gắn liền với đất.
- Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc những giấy tờ liên quan quy định tại Điều 100 Luật Đất đai.
Khi tranh chấp xảy ra, trước khi quyết định khởi kiện lên tòa án thì các bên đương sự cần tìm hiểu rõ, xem xét kỹ càng nội dung xem có khả năng thắng kiện hay không. Nếu không am hiểu về những vấn đề này thì nên thuê luật sư để tư vấn và giúp khả năng thắng kiện cao hơn.
Trên đây là những chia sẻ về tranh chấp đất đai là gì và những cách giải quyết khi có tranh chấp xảy ra. Hy vọng những thông tin này của Cẩm nang bất động sản sẽ giúp ích cho bạn khi cần thiết.
